Η τοποθέτηση βηματοδότη δεν αποτελεί ένδειξη αναπηρίας ούτε μειονεκτεί αυτός που φέρει βηματοδότη. Aντιθέτως η τοποθέτηση βηματοδότη σας επιτρέπει να ζείτε μια φυσιολογική ζωή. Οι πληροφορίες που ακολουθούν έχουν στόχο να απαντήσουν στις περισσότερες ερωτήσεις σας, να καθησυχάσουν τυχόν ανησυχίες σας και να σας οδηγήσουν να βλέπετε με αισιόδοξη προοπτική το μέλλον σας. Βέβαια ο ιατρός σας και όλη η ομάδα του ιατρείου βηματοδοτών είναι έτοιμη να ανταποκριθεί σε οποιαδήποτε ερώτησή σας.
Γιατί χρειάζεται ο βηματοδότης;
Η καρδιά αποτελείται από 4 θαλάμους, 2 κόλπους και 2 κοιλίες. Ο καρδιακός ρυθμός φυσιολογικά ρυθμίζεται από τον φυσικό βηματοδότη που ονομάζεται φλεβόκομβος («ρολόι της καρδιάς»). ΟΙ φλεβόκομβος παράγει ηλεκτρικά σήματα που μεταφέρονται στα υπόλοιπα τμήματα της καρδιάς. Έτσι, ανταποκρίνεται η καρδιάς που λειτουργεί σαν αντλία στις ανάγκες του οργανισμού σε αίμα.
Μερικές φορές όμως μπορεί ο φλεβόκομβος να μη λειτουργεί σωστά με αποτέλεσμα να στέλνει με ακανόνιστο, αργό ρυθμό τα ηλεκτρικά σήματα ή να μην τα στέλνει καθόλου. Επίσης, υπάρχει περίπτωση τα σήματα να μη φτάνουν καθόλου στις κοιλίες γιατί το σύστημα αγωγής τους έχει βλάβη. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να αισθανθείτε ζάλη, εύκολη κόπωση, αδυναμία, δυσφορία ή και λιποθυμία. Τότε μπορεί να χρειασθεί η τοποθέτηση βηματοδότη. Βέβαια υπάρχου και άλλοι πιθανοί λόγοι για να τοποθετηθεί βηματοδότης. Την απόφαση για την εμφύτευση βηματοδότη θα τη λάβουν οι ιατροί σας ύστερα από συζήτηση μαζί σας.
Τι είναι ο βηματοδότης.
Ο τεχνητός βηματοδότης παράγει μικρά ηλεκτρικά σήματα-ερεθίσματα σαν το φυσικό βηματοδότη, τα οποία διεγείρουν την καρδιά με τη βοήθεια καλωδίων (ηλεκτρόδια) κάνοντάς την έτσι να συστέλλεται και να αντλεί ικανοποιητική ποσότητα αίματος στο σώμα.
Κάθε βηματοδότης αποτελείται από τη γεννήτρια (μπαταρία από λίθιο) στην οποία είναι ενσωματωμένο και το ηλεκτρονικό κύκλωμα. Τα ηλεκτρικά ερεθίσματα που παράγει μεταβιβάζονται στην καρδιά με τη βοήθεια καλωδίων των οποίων το ένα άκρο είναι συνδεδεμένο με το βηματοδότη και το άλλο με την καρδιά. Ο βηματοδότης και το ηλεκτρόδιο μαζί αποτελούν το σύστημα βηματοδότησης. Ο ιατρός ανάλογα με την πάθηση τοποθετεί ένα ή δύο ηλεκτρόδια.
Εμφύτευση βηματοδότη.
Για την εμφύτευση θα χρειαστεί να εισαχθείτε στο νοσοκομείο για μία έως δύο ημέρες. Κατά την εισαγωγή σας θα πρέπει να είστε νηστικός. Η φαρμακευτική σας αγωγή θα πρέπει να έχει ρυθμιστεί ανάλογα με τις οδηγίες του ιατρού σας. Η επέμβαση γίνεται στο αιμοδυναμικό εργαστήριο. Χρησιμοποιείται τοπική αναισθησία, οπότε ο πόνος της εμφύτευσης είναι ελάχιστος. Μετά την εμφύτευση θα επιστρέψετε στο κρεβάτι σας όπου θα πρέπει να παραμείνετε για λίγες ώρες ακίνητος.
Οδηγίες μετά την εμφύτευση.
Μετά την εμφύτευση του βηματοδότη και αφού γίνει ο πρώτος έλεγχος λειτουργίας του θα φύγετε από το νοσοκομείο. Κατά την έξοδο από το νοσοκομείο θα πρέπει να γνωρίζετε τα εξής:
Αν τα ράμματα είναι απορροφήσιμα δε θα χρειαστεί να κοπούν, αν όμως δεν είναι θα πρέπει να κοπούν σε 8 ημέρες από την ημέρα της εμφύτευσης. Και στις 2 περιπτώσεις θα πρέπει να γίνει αλλαγή του τραύματος με αποστειρωμένα γάντια και αποστειρωμένες γάζες, χωρίς να βραχεί η περιοχή. Επίσης, σε κάθε αλλαγή πρέπει να ελέγχεται η περιοχή του τραύματος και σε περιπτώσεις ερυθρότητας ή οιδήματος (πρήξιμο) να ενημερώνεται ο ιατρός. Επίσης, πρέπει να ενημερώνεται ο ιατρός σε περίπτωση πυρετού που διαρκεί πάνω από 2 ημέρες.
Δε θα πρέπει να σηκώσετε βάρος ή να σηκώσετε το χέρι σε ανάταση από την πλευρά του βηματοδότη τουλάχιστον για 15ημέρες, χωρίς όμως να περιορίσετε δραματικά την κίνηση του χεριού καθώς υπάρχει κίνδυνο αρθρίτιδος.
Μετά από 6 περίπου εβδομάδες θα πραγματοποιηθεί η πρώτη επίσκεψή σας για τον έλεγχο του βηματοδότη στα εξωτερικά ιατρεία.
Μετά από 2 περίπου εβδομάδες από την επέμβαση μπορείτε να επιστρέψετε στην εργασία σας.
Κάρτα – ταυτότητα.
Κάθε ασθενής εφοδιάζεται μετά την επέμβαση με ειδική κάρτα-ταυτότητα που περιέχει λεπτομερώς όλα τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τα στοιχεία του συστήματος βηματοδότησης. Την κάρτα ταυτότητα πρέπει να την έχετε πάντα μαζί σας. Κάθε φορά που επισκέπτεστε ιατρό για οποιαδήποτε ιατρική εξέταση ή πράξη θα πρέπει να ενημερώνετε ότι φέρετε βηματοδότη.
Ενδείξεις που πρέπει να σας οδηγήσουν στον ιατρό:
Ερυθρότητα δέρματος στην τομή του βηματοδότη.
Δυσκολία στην αναπνοή.
Ίλιγγος ή λιποθυμία.
Επειδεινούμενη αδυναμία και κόπωση.
Πόνος στο στήθος
Πρήξιμο στα πόδια ή στα χέρια.
Πυρετός
Επανεμφάνιση συμπτωμάτων που είχατε πριν από την τοποθέτηση του βηματοδότη.
Αν δεν παρουσιαστεί κανένα άλλο πρόβλημα τότε θα ακολουθείτε τον περιοδικό έλεγχο που γίνεται στο ιατρείο βηματοδοτών. Λόγω της σημαντικής ζήτησης των υπηρεσιών του ιατρείου βηματοδοτών παρακαλούμε να φροντίζετε ώστε ο προγραμματισμός της επίσκεψής σας να γίνεται εγκαίρως.
Οι βηματοδότες έχουν πάρα πολλές παραμέτρους τις οποίες ελέγχουμε για το σωστό προγραμματισμό τους. Ο ιατρός μπορεί να κρίνει αν ο βηματοδότης εργάζεται σωστά μόνο εάν γνωρίζει πώς ακριβώς έχει προγραμματισθεί. Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις όπου ο βηματοδότης δε λειτουργεί σωστά, είναι όμως μάλλον σπάνιες και συνήθως οφείλονται σε παρεξήγηση καθώς ο ιατρός που σας εξετάζει ίσως δε γνωρίζει πώς έχει προγραμματισθεί ο βηματοδότης σας. Για το λόγο αυτό αν σας παρακολουθεί ιατρός εκτός νοσοκομείου όπου γίνεται ο έλεγχος, ζητήστε αντίγραφο της εκτύπωσης όταν γίνεται αλλαγή στον προγραμματισμό του βηματοδότη. Τα στοιχεία που αναγράφονται στην κάρτα ταυτότητα αφορούν τον αρχικό προγραμματισμό του βηματοδότη και πιθανώς να διαφέρουν από τις εκάστοτε προγραμματισμένες παραμέτρους.
Αντικατάσταση του βηματοδότη.
Η μπαταρία (γεννήτρια) είναι κλεισμένη μέσα στη θήκη του βηματοδότη μαζί με το ηλεκτρονικό κύκλωμα, γι’ αυτό όταν η ενέργεια της μπαταρίας αρχίζει να τελειώνει, η μπαταρία (μαζί με το κύκλωμα) αντικαθίσταται με καινούρια. Πρέπει να επισημάνουμε ότι στον περιοδικό έλεγχο του βηματοδότη γίνεται και έλεγχος της μπαταρίας, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει πρόβλημα να τελειώσει απότομα η μπαταρία. Επίσης, ο χρόνος εγγύησης αναφέρεται για λόγους οικονομικούς, με αποτέλεσμα ο πραγματικός χρόνος διάρκειας του βηματοδότη να είναι συνήθως πολύ μεγαλύτερος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κάθε ασθενής μπορεί να αλλάξει απεριόριστες φορές το βηματοδότη του χωρίς κανένα πρόβλημα. Κατά την αλλαγή βηματοδότη ο ιατρός ελέγχει τα ηλεκτρόδια και συνήθως βρίσκονται να λειτουργούν σωστά, με αποτέλεσμα να παραμένουν και να συνδέονται με το νέο βηματοδότη.
Μπορώ να χρησιμοποιώ ηλεκτρικές συσκευές όπως το κινητό τηλέφωνο και το φούρνο μικροκυμάτων?
Ο βηματοδότης είναι μια ηλεκτρική συσκευή με ειδικό περίβλημα και φίλτρα που προστατεύεται καλά από τις περισσότερες πηγές ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών. Όμως καλό είναι να γνωρίζει κανείς ότι μερικές φορές υπάρχει μια πολύ μικρή πιθανότητα να υπάρξουν ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές από ειδικές πηγές με αποτέλεσμα την προσωρινή συνήθως δυσλειτουργία του βηματοδότη.
Οι πηγές αυτές είναι:
Ερασιτεχνικές συσκευές με εκπομπή ραδιοφωνικών σημάτων. Θα πρέπει να αποφεύγετε να βρίσκεστε κοντά σε τέτοιους ενισχυτές.
Συσκευές ανίχνευσης μετάλλων στο αεροδρόμιο. Συνεπώς κατά τη διέλευση από τη συσκευή απαραίτητα θα πρέπει να επιδεικνύετε την ταυτότητα του βηματοδότη στο προσωπικό ασφαλείας. Βέβαια, αν περάσετε δε θα προκληθεί μόνιμη βλάβη στο βηματοδότη, αλλά πιθανώς προσωρινή αναστολή.
Κινητό τηλέφωνο. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι συνήθως δεν προκαλείται αναστολή του βηματοδότη κατά τη χρήση του κινητού τηλεφώνου. Όμως δεν πρέπει να χρησιμοποιείται το τηλέφωνο από την ίδια πλευρά που είναι τοποθετημένος ο βηματοδότης και γενικά συνιστάται να κρατάτε το κινητό σε απόσταση τουλάχιστον 10-15 εκατοστών από το βηματοδότη.
Μαγνητική τομογραφία. Επειδή στη μαγνητική τομογραφία αναπτύσσεται πολύ ισχυρό μαγνητικό πεδίο η εξέταση αυτή γενικώς απαγορεύεται σε ασθενείς με εμφυτευμένο βηματοδότη. Μπορείτε όμως να υποβληθείτε σε αξονική τομογραφία ή σε ακτινογραφία.
Σχετικά με πιθανείς επιδράσεις άλλων πηγών ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, μπορείτε να επικοινωνήσετε με την αντιπροσωπεία της κατασκευάστριας εταιρείας. Το τηλέφωνο της εταιρείας αναγράφεται στην κάρτα-ταυτότητα.
Θα υπάρχει περιορισμός των δραστηριοτήτων μου;
Είναι εκπληκτικό το πόσο γρήγορα ο ασθενής αναρρώνει από την τοποθέτηση του βηματοδότη και καθίσταται ικανός να ζει μια φυσιολογική ζωή. Παρ’ όλα αυτά θα πρέπει να συμβουλευθείτε τον ιατρό σας πριν την επαναδραστηριοποίησή σας. Μπορείτε να αναλάβετε δραστηριότητες όπως τις απλές οικιακές εργασίες, το περπάτημα, το ποδήλατο, ή το χορό. Δραστηριότητες που απαιτούν έντονες κινήσεις των χεριών, πχ κολύμπι, τέννις, σκι, μεταφορά αντικειμένων μεγάλου βάρους θα πρέπει να αποφεύγονται για 6 εβδομάδες μετά την τοποθέτηση του βηματοδότη. Θα πρέπει να αποφεύγονται αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο ή το μπάσκετ όπου είναι δυνατό να υπάρξει χτύπημα του βηματοδότη. Επίσης, η οδήγηση επιτρέπεται σε ασθενείς με βηματοδότη εκτός ορισμένων εξαιρέσεων.
Τέλος θα πρέπει να γνωρίζετε ότι δεν επηρεάζεται η σεξουαλική σας δραστηριότητα από την τοποθέτηση του βηματοδότη και ότι μπορείτε να κοιμάστε από όποια πλευρά θέλετε.
Το νερό επηρεάζει το βηματοδότη;
Όχι, γιατί ο βηματοδότης είναι τοποθετημένος κάτω από το δέρμα. Τις πρώτες όμως μέρες μετά την εμφύτευση και μέχρι να επουλωθεί η πληγή πρέπει να αποφεύγετε να βρέχετε το τραύμα
Ζαχαρίας – Αλέξανδρος Ανυφαντάκης,Καρδιολόγος – Επιμελητής Β’ Π.Π.Γ.Ν.Λ.
