Τι είναι ο καρδιακός καθετηριασμός (στεφανιογραφία)
Ο καρδιακός καθετηριασμός είναι διαγνωστική εξέταση που πραγματοποιείται σε άτομα που έχουν πιθανή ή βέβαιη καρδιακή νόσο. Αν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι στεφανιαίες αρτηρίες μπορεί να έχουν στενώσεις ή αποφράξεις απαιτείται να διαγνωσθεί η ακριβής θέση και η έκταση των στενώσεων ή αποφράξεων ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε την πλέον κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση.
Πώς πραγματοποιείται ο καρδιακός καθετηριασμός – στεφανιογραφία.
Ο καρδιακός καθετηριασμός πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία. Ένας λεπτός εύκαμπτος σωλήνας (καρδιακός καθετήρας) εισέρχεται συνήθως από τη μηριαία αρτηρία ή και φλέβα που εντοπίζονται στη βουβωνική περιοχή, προωθείται και φθάνει στην καρδιά. Σε ορισμένες περιπτώσεις για ιατρικούς λόγους μπορεί να μη χρησιμοποιηθεί η μηριαία αρτηρία και ο καθετήρας να εισαχθεί από τη βραχιόνιο αρτηρία που βρίσκεται στον αγκώνα, ή την κερκιδική αρτηρία που βρίσκεται στον καρπό του χεριού μας. Με τη βοήθεια των ακτίνων Χ και σκιαγραφικής ουσίας φωτογραφίζονται οι 3 κύριες στεφανιαίες αρτηρίες. Επίσης γίνεται μέτρηση των πιέσεων στις κοιλότητες της καρδιάς και μελετάται η λειτουργία του καρδιακού μυός και των καρδιακών βαλβίδων.
Πώς πραγματοποιείται ο καρδιακός καθετηριασμός – στεφανιογραφία.
Ο ιατρός θα ξεκινήσει την επέμβαση με αντισηψία της περιοχής όπου εισάγεται ο καθετήρας (βουβωνική περιοχή, περιοχή του αγκώνα, ή ο καρπός του χεριού). Κατά τη διάρκεια της επέμβασης θα είστε συνδεδεμένος με ένα καρδιοσκόπιο (monitor) που παρακολουθεί το ρυθμό της καρδιάς. Ο καθετήρας εισάγεται στην αρτηρία μετά από τοπική αναισθησία. Μπορεί να νιώσετε μια μικρή πίεση στην περιοχή εισόδου του καθετήρα όταν αυτός εισάγεται στην αρτηρία. Όταν ο καθετήρας βρίσκεται σε σωστή θέση στο στόμιο των στεφανιαίων αρτηριών (που εντοπίζεται στην ανιούσα αορτή) γίνεται έγχυση της σκιαγραφικής ουσίας και με τη βοήθεια τω ακτίνων Χ καταγράφεται η ροή της μέσα στον αυλό των στεφανιαίων αρτηριών. Η καταγραφή αυτή γίνεται σε διάφορες λήψεις (προβολές) ώστε να μελετηθούν οι στεφανιαίες αρτηρίες σε όλη τους την πορεία κατά μήκος της καρδιάς. Επίσης, με τη βοήθεια ενός άλλου καθετήρα γίνεται έγχυση σκιαγραφικής ουσίας στην αριστερή κοιλία για να μελετηθεί η λειτουργία του καρδιακού μυός και των καρδιακών βαλβίδων. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης μπορεί να σας ζητηθεί να πάρετε βαθιά ανάσα ή ακόμη και να βήξετε για λίγα δευτερόλεπτα. Αυτό βοηθά στην απομάκρυνση της σκιαγραφικής ουσία από την καρδιά. Αν αισθανθείτε οποιοδήποτε πρόβλημα κατά τη διάρκεια της εξέτασης θα πρέπει να το πείτε στον ιατρό. Η διάρκεια του καθετηριασμού είναι συνήθως 15-30 λεπτά.
Ποια είναι η αντιμετώπισή μου μετά τον καρδιακό καθετηριασμό – στεφανιογραφία?
Αν ο καθετήρας έχει τοποθετηθεί από την βουβωνική περιοχή, μετά το τέλος της εξέτασης αφαιρείται και ασκείται πίεση με τα δάκτυλα του χεριού για αρκετά λεπτά. Η άσκηση πίεσης αποσκοπεί στην απόφραξη της οπής εισόδου του καθετήρα και την αποφυγή αιμορραγίας από την αρτηρία. Θα παραμείνετε σε πλήρη ανάπαυση στο κρεβάτι έχοντας ένα μικρό σακουλάκι από άμμο πάνω στο σημείο εισόδου του καθετήρα για χρονική περίοδο 3-4 ωρών μετά την αφαίρεση του καθετήρα, ώστε να προληφθεί το ενδεχόμενο αιμορραγίας. Σε περίπτωση που θα δείτε αιμορραγία στο σημείο εισόδου του καθετήρα θα πρέπει να ενημερώσετε το νοσηλευτικό προσωπικό, το οποίο σε κάθε περίπτωση σας ελέγχει τακτικά. Αν ο καθετήρας εισαχθεί από την περιοχή του αγκώνα ή του καρπού, ασκείται και πάλι πίεση με τα χέρια για αρκετά λεπτά και μετά παραμένετε στο κρεβάτι για 2-3 ώρες με το χέρι σας ευθειασμένο. Το νοσηλευτικό προσωπικό παρακολουθεί το σφυγμό σας και την αρτηριακή πίεση και εκτιμά αν υπάρχει πρόβλημα στο σημείο εισόδου του καθετήρα. Είναι πολύ σημαντικό να πιείτε πολλά υγρά τις επόμενες ώρες μετά το τέλος της εξέτασης ώστε να διευκολυνθεί η αποβολή από τα ούρα της σκιαγραφικής ουσίας που χρησιμοποιήθηκε για τη μελέτη των στεφανιαίων αρτηριών.
Συμβουλές μετά την έξοδό σας από το νοσοκομείο.
Πριν από την έξοδό σας από το νοσοκομείο ενημερώνεστε για τα αποτελέσματα της στεφανιογραφίας από τον ιατρό που πραγματοποίησε την εξέτασή σας ή τους ιατρούς που σας παρακολουθούν κατά τη νοσηλείας σας. Σας δίνονται φαρμακευτικές οδηγίες τις οποίες θα πρέπει να ακολουθήσετε και συμβουλές για την περαιτέρω θεραπευτική αντιμετώπιση του προβλήματός σας. Επίσης θα πάρετε αντίγραφο σε cd της εξέτασης σας.
Σας προτείνουμε επίσης να ακολουθήσετε τις παρακάτω συμβουλές.
- Να αφήσετε το πόδι που χρησιμοποιήθηκε για τον καρδιακό καθετηριασμό σε ανάπαυση όσο περισσότερο μπορείτε για τις πρώτες 24 ώρες μετά την εξέταση.
- Αν γελάσετε ή βήξετε στη διάρκεια των επόμενων 48 ωρών θα πρέπει αν ασκείσετε πίεση με το χέρι σας στο σημείο εισόδου του καθετήρα.
- Σε περίπτωση που το σημείο εισόδου του καθετήρα αρχίζει να αιμορραγεί ή αισθάνεσθε έντονο πόνο που συνοδεύεται από οίδημα (διόγκωση) της περιοχής, ασκείστε πίεση για 10-15 λεπτά στο σημείο αυτό και ελάτε σε επαφή με τους θεράποντες ιατρούς σας. Συχνά υπάρχει μικρό αιμάτωμα (μελανιά) γύρω από την περιοχή που έγινε η εισαγωγή του καθετήρα που δεν πρέπει να σας ανησυχεί και συνήθως υποχωρεί τις επόμενες μέρες. Αν όμως αυτό το αιμάτωμα επεκτείνεται προς την κοιλιά καλό είναι να επισκευθείτε τον καρδιολόγο σας.
- Αν εμφανίσετε οποιαδήποτε αλλεργική αντίδραση μετά τη στεφανιογραφία ελάτε σε επαφή με τον καρδιολόγο σας.
- Δεν πρέπει να οδηγήσετε για τις επόμενες 24 ώρες μετά τον καθετηριασμό και δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσετε μέσα μαζικής μεταφοράς για να επιστρέψετε στο σπίτι σας. Φροντίστε να υπάρχει κάποιος από την οικογένειά σας ή τους φίλους σας για να σας μεταφέρει στο σπίτι μετά την επέμβαση.
- Μπορείτε να κάνετε ένα μπάνιο την επόμενη ημέρα μετά τον καθετηριασμό και την αφαίρεση της προστατευτική γάζας, η οποία δεν πρέπει να ξαναχρησιμοποιηθεί.
Ζαχαρίας – Αλέξανδρος Ανυφαντάκης,Καρδιολόγος – Επιμελητής Β’ Π.Π.Γ.Ν.Λ.
